Τα χρυσά, οι τάφοι και η αξία τους

Πριν χρόνια, είχα την τύχη να με κοιμίζει στην αγκαλιά της μια νεαρή αρχαιολόγος, γλυκιά, δροσερή, τρυφερή, ερωτευμένη με τη δουλειά της περισσότερο απ΄ότι με μένα, προς μεγάλη μου απογοήτευση. Και ενώ εγώ τη χαϊδολογούσα και την περιτριγύριζα, αυτή μου διηγιόταν πράγματα για το μεγάλο της έρωτα, γιατί, ξαναλέω, δουλειά δεν το'λεγες εκείνο το πάθος. Αυτό που περισσότερο θυμάμαι (αφού και επέμενε διαρκώς σ'αυτό) ήταν πόση σημασία είχε κάθε αρχαίο πραγματάκι που ξεγεννούσε από τη γη. Κάθε οστρακάκι (κεραμιδάκια για μένα), κάθε απολέπισμα, κάθε αποτύπωμα που θα τη βοηθούσε να φτιάξει την εικόνα του Τότε. “Τα χρυσά τα βρίσκουν πριν από μας, με τα μηχανήματα”, μου 'λεγε, “κρίμα, βέβαια, γιατί για να τα πάρουν έχουν καταστρέψει και το στρώμα στο οποίο ανήκαν και μαζί πολύτιμες πληροφορίες”. Μου 'λεγε πόσο δύσκολο είναι να βρεις ασύλητο τάφο, πως συνήθως οι αρχαιολόγοι ακολουθούν τους λαθρανασκαφείς, μάλιστα κάποτε τους καλοπιάνουν για να τους υποδεικνύουν αρχαιολογικές θέσεις. “Μα τότε κάνετε μια τρύπα στο νερό”, της έλεγα, “αφού έρχεστε δεύτεροι”. Και γελούσε με μένα τον αδαή και τον άσχετο, που δεν καταλάβαινα ότι η αξία δεν είναι στο ποιος θα έρθει και θα κλέψει πρώτος, αλλά ποιος θα καταλάβει, θα ερμηνεύσει και θα αναδείξει, ποιος, τέλος πάντων, θα πει την ιστορία. “Και τα χρυσά;” επέμενα, “δεν είναι κρίμα που τα κλέβουν;” Και μου 'λεγε ότι είναι κρίμα να μην τα βρίσκουν οι αρχαιολόγοι γιατί δεν συμπληρώνουν όλη την εικόνα. “Το ίδιο και μεγαλύτερο κρίμα θα ήταν να έκλεβαν όλα τα υπόλοιπα, αγγεία, οστά, και να άφηναν μόνο τα χρυσά. Η αξία των αρχαίων δεν είναι στο υλικό από το οποίο κατασκευάστηκαν”.

Είχα ξεχάσει τι μου έλεγε και τα θυμήθηκα τώρα, με τον, δε λέω, θαυμαστό, αλλά διάτρητο, λένε, τάφο της Αμφίπολης. Γιατί φωνάζουν με τέτοια μανία τα μίντια ότι είναι ασύλητος, ενώ δεν θα ξέρουμε ποιος μπήκε πρώτος μόνο αφού ανοιχτεί; Αν είναι πράγματι ο Αλέξανδρος ή ο Κάσσανδρος ή όποιος άλλος σπουδαίος εκεί μέσα, θα 'ναι λιγότερο σπουδαία η ανακάλυψη αν κάποιοι του κλέψαν πριν από μας τα χρυσά του; Εκτός αν η έρευνα δεν είναι αρχαιολογική αλλά το κυνήγι του θησαυρού.

Περί γλυκών και μωσαϊκών

Και μες στη γλύκα της πρώτης μέρας του Σεπτέμβρη και της ανάμνησης των φιλιών του Αυγούστου, η νέα αποκάλυψη από τον τάφο της Αμφίπολης, το περίτεχνο ψηφιδωτό δάπεδο. Μου θυμίζει το, επίσης περίτεχνο, μωσαϊκό με μπισκότα που με τάιζε η μάνα μου μικρό. Μια βόλτα σε οποιοδήποτε μουσείο της Ελλάδας μπορεί να δείξει πώς είναι τα “περίτεχνα” ψηφιδωτά. Έχουν, για παράδειγμα, παραστάσεις, ένα κυνήγι, μια μαινάδα, ένα κισσό, βρε αδελφέ. Σωστοί οι αρχαίοι, τα κομματάκια του μαρμάρου που τσακίστηκαν όταν έφτιαχναν τον τάφο τα αξιοποίησαν, σε αντίθεση με τους νέους, που θεωρούν τη δεύτερη χρήση συνώνυμο της χωριατιάς, οι αρχοντοχωριάτες. Αλλά όχι ότι και η – προφανής - σημασία του τάφου αποδεικνύεται από το εν λόγω μωσαϊκό. Εκτός αν τα τηλεοπτικά και λοιπά συνεργεία που καλύπτουν το γεγονός δεν έχουν ξαναδεί μωσαϊκό στη ζωή τους. Ή μπορεί, πάλι, αυτό το μωσαϊκό να είναι πιο σημαντικό γιατί το είδε ο Πρωθυπουργός. Θα μπορούσε να γίνει και μια συγκριτική μελέτη που να αποδεικνύει την αιματολογική αλλά και πολιτιστική συνέχεια μεταξύ των αρχαίων και νέων Μακεδόνων, συγκρίνοντας το μωσαϊκό της Αμφίπολης και το γλυκό μωσαϊκό των μανάδων μας. Ταμάμ!

Καλό φθινόπωρο!

Τελειώνει ο Αύγουστος σήμερα. Μες στην ομορφιά και τη γλύκα. Γιατί, αγνοώντας τα προβλήματα και τις σκοτούρες, την κράτησα για λίγο στην αγκαλιά μου μια νύχτα αυτού του Αυγούστου. Και ξανάγινα μικρός, καινούριος, να σκάβω τη σάρκα της. Κι αυτή να απλώνεται και να τεντώνει και να κατακλύζει το σκοτάδι μέσα στα χέρια μου σα να ήταν φτιαγμένη γι αυτό. Σα να με περίμενε, σα ζυμάρι που έπαιρνε σχήμα για να ταιριάζει με το σώμα μου, με τη φωνή της να μου ψιθυρίζει μέσα στη νύχτα εκείνη, που τα μάτια ήταν περιττά. Γιατί έβλεπε και ο τελευταίος πόρος του σώματός μου, τη μύριζε, την άκουγε ολόκληρη η ύπαρξή μου. Και η ζεστή ευτυχία εκείνης της βραδιάς με κάνει να χαμογελάω, να μιλάω αργά, να έχω υπομονή. Να κάνω καινούριες αρχές..... Καλό φθινόπωρο!