Τα χρυσά, οι τάφοι και η αξία τους

Πριν χρόνια, είχα την τύχη να με κοιμίζει στην αγκαλιά της μια νεαρή αρχαιολόγος, γλυκιά, δροσερή, τρυφερή, ερωτευμένη με τη δουλειά της περισσότερο απ΄ότι με μένα, προς μεγάλη μου απογοήτευση. Και ενώ εγώ τη χαϊδολογούσα και την περιτριγύριζα, αυτή μου διηγιόταν πράγματα για το μεγάλο της έρωτα, γιατί, ξαναλέω, δουλειά δεν το'λεγες εκείνο το πάθος. Αυτό που περισσότερο θυμάμαι (αφού και επέμενε διαρκώς σ'αυτό) ήταν πόση σημασία είχε κάθε αρχαίο πραγματάκι που ξεγεννούσε από τη γη. Κάθε οστρακάκι (κεραμιδάκια για μένα), κάθε απολέπισμα, κάθε αποτύπωμα που θα τη βοηθούσε να φτιάξει την εικόνα του Τότε. “Τα χρυσά τα βρίσκουν πριν από μας, με τα μηχανήματα”, μου 'λεγε, “κρίμα, βέβαια, γιατί για να τα πάρουν έχουν καταστρέψει και το στρώμα στο οποίο ανήκαν και μαζί πολύτιμες πληροφορίες”. Μου 'λεγε πόσο δύσκολο είναι να βρεις ασύλητο τάφο, πως συνήθως οι αρχαιολόγοι ακολουθούν τους λαθρανασκαφείς, μάλιστα κάποτε τους καλοπιάνουν για να τους υποδεικνύουν αρχαιολογικές θέσεις. “Μα τότε κάνετε μια τρύπα στο νερό”, της έλεγα, “αφού έρχεστε δεύτεροι”. Και γελούσε με μένα τον αδαή και τον άσχετο, που δεν καταλάβαινα ότι η αξία δεν είναι στο ποιος θα έρθει και θα κλέψει πρώτος, αλλά ποιος θα καταλάβει, θα ερμηνεύσει και θα αναδείξει, ποιος, τέλος πάντων, θα πει την ιστορία. “Και τα χρυσά;” επέμενα, “δεν είναι κρίμα που τα κλέβουν;” Και μου 'λεγε ότι είναι κρίμα να μην τα βρίσκουν οι αρχαιολόγοι γιατί δεν συμπληρώνουν όλη την εικόνα. “Το ίδιο και μεγαλύτερο κρίμα θα ήταν να έκλεβαν όλα τα υπόλοιπα, αγγεία, οστά, και να άφηναν μόνο τα χρυσά. Η αξία των αρχαίων δεν είναι στο υλικό από το οποίο κατασκευάστηκαν”.

Είχα ξεχάσει τι μου έλεγε και τα θυμήθηκα τώρα, με τον, δε λέω, θαυμαστό, αλλά διάτρητο, λένε, τάφο της Αμφίπολης. Γιατί φωνάζουν με τέτοια μανία τα μίντια ότι είναι ασύλητος, ενώ δεν θα ξέρουμε ποιος μπήκε πρώτος μόνο αφού ανοιχτεί; Αν είναι πράγματι ο Αλέξανδρος ή ο Κάσσανδρος ή όποιος άλλος σπουδαίος εκεί μέσα, θα 'ναι λιγότερο σπουδαία η ανακάλυψη αν κάποιοι του κλέψαν πριν από μας τα χρυσά του; Εκτός αν η έρευνα δεν είναι αρχαιολογική αλλά το κυνήγι του θησαυρού.